Terug

De Märklin 1135 van analoog naar digitaal.

Het voorbeeld.

De 1135 werd in 1951 in dienst gesteld bij de Nederlandse Spoorwegen. De loc werd in dienst gesteld in de Berlijns blauwe kleur. In 1980 kreeg de loc in de Hoofdwerkplaats Tilburg een botsneus aangemeten. Vanwege het loccen tekort in die tijd werd de loc niet gelijk overgeschilderd in de geel - grijze kleur, maar werden alleen de fronten van de botsneus geel geschilderd. De geel - grijze outfit kreeg de loc in 1986. Hiermee heeft de loc nog 8 jaar rondgereden tot zij in 1994 buiten dienst werd gesteld en gesloopt.

Het model.

Onder catalogusnummer 3324 bracht Märklin in 1984 een model uit van de Berlijns blauwe 1135 met botsneus. Een jaar eerder was een model uitgebracht van de 1139 in de geel / grijze outfit. Het model bleef tot 1987 in de hoofdcatalogus staan en nog een jaar langer in de exportfolder.

	De 1135, van origine een analoge loc. Ik heb de loc gekocht via de veilingsite E-bay. De loc is voorzien van een trommelcollector motor en een omschakelrelais voor het wisselen van de rijrichting. Ook is een stukje elektronica ingebouwd om de beruchte bokkensprong te vermijden.
Voor het ombouwen van de loc is geen duur speciaal gereedschap nodig. Een schroevendraaier, een kleine zijkniptang een kleine tang, een soldeerbout met een rolletje soldeertin en een beetje olie om de motor te smeren. Eventueel kan er ook nog een pincet gebruikt worden om de kleine schroeven beet te pakken. Dat is best handig als je net zulke dikke vingers hebt als ik. Verder is het handig om een bakje neer te zetten waar de gedemonteerde onderdelen in bewaard worden.
	Voor de ombouw van Märklin locomotieven met een trommelcollectormotor heeft Märklin een goedkope ombouwset, 60670, op de markt gebracht. De motor wordt met deze set omgebouwd naar een 5-sterren motor. Het enige nadeel van de set is dat er met de decoder geen extra functies geschakeld kunnen worden
Na het verwijderen van de kap, door het losdraaien van de schroef aan de onderzijde van de loc. Wordt de oude motor zichtbaar. Tussen de motor en het omschakelrelais is de 'antibokkensprongen' elektronica gemonteerd.
	Als eerste wordt het omschakelrelais gedemonteerd. Daarna is het elektronica blokje aan de beurt. De bruine draad, voor de massa-aansluiting wordt los gesoldeerd van het messing lipje dat met een schroef aan het frame zit bevestigd. Dit messing lipje plaatsen we weer terug op het frame. Hier kunnen we straks de bruine massa draad van de decoder weer aanvast solderen. Het plaatje met de schakelaar voor het omschakelen naar voeding via de bovenleiding wordt gedemonteerd. Het is, vanwege het geringe contact tussen bovenleiding en pantograaf, niet aan te raden om te rijden met een voeding via de bovenleiding. Door dit plaatje te demonteren verdwijnt gelijk het lipje dat zichtbaar was onder de kap uit in de analoge situatie. Ook de bedrading naar de lampjes wordt los gesoldeerd.
Om de oude motor te kunnen verwijderen moet het draaistel uit elkaar worden gehaald. Als eerste demonteren we de draaistelzijkanten met de koppeling. Door het losdraaien van een schroef, in het midden van het draaistel komt er een plaatje los waarmee het draaistel in positie wordt gehouden.
	Het draaistel kan nu aan de bovenzijde uit het frame worden genomen. De koolborstels worden uit de houders gehaald door de veerlipjes weg te halen. Door het losdraaien van twee schroeven op het motorschild kan het motorschild worden verwijderd. Nu wordt de het anker zichtbaar. Het anker en de veldmagneet kunnen nu verwijderd worden zodat alleen het frame overblijft. Ook alle aanwezige bedrading kan verwijderd worden. Er mag straks geen enkele draad meer zijn die contact maakt met het frame van de loc, behalve de bruine (massa)draad van de decoder.
De oude analoge motor is nu verwijderd en kan naar het oude motoren voorraadbakje.
	Hier is duidelijk het verschil te zien tussen een 3 sterren en een 5 sterren motoranker. Door het monteren van het 5 sterren motoranker zal de loc nog mooier rijden dan hij al deed. Kruipen over de baan is dan mogelijk.
Voor we beginnen met het monteren van de nieuwe van de nieuwe onderdelen wordt eerst het draaistel gereinigd met wasbenzine om oude olieresten en vuil te verwijderen. Vervolgens worden de tandwielen gesmeerd met een druppeltje nieuwe olie zodat de motor straks soepel loopt. Daarna kan de nieuwe permanent magneet worden gemonteerd. Dit kan maar op 1 manier. Daarna kan het motoranker worden geplaatst. Let er wel op dat het tandwiel aan de goede kant komt, anders zal de loc nooit rijden. Doe voor het plaatsen een druppeltje olie op het uiteinde van de as voor een goede smering.
	Het nieuwe motorschild kan nu worden geplaatst, maar niet voordat ook het uiteinde aan deze zijde van het motoranker een druppeltje olie heeft gehad. Om het motorschild vast te zetten gebruiken we de schroeven waarmee het oude motorschild vastzat. Het draaistel kan nu weer teruggeplaatst worden in het frame van de loc. Na het weer monteren van het metalen plaatje aan de onderzijde kan ook de het frame met de draaistel zijkanten en de koppeling weer gemonteerd worden.
Om de draad van de sleper los te maken, moet het andere draaistel uit elkaar worden gehaald. Eerst wordt de sleper zelf gedemonteerd om goed bij de schroef te kunnen om het draaistel te demonteren. Het deel met de assen kan blijven zitten. Met de soldeerbout wordt de oude draad losgemaakt.
	Nu wordt het tijd de om de decoder uit de verpakking te halen. Op de foto is de decoder te zien. Ervoor liggen 2 smoorspoelen. Deze worden straks tussen de motor en de draden naar de decoder gesoldeerd.
Als eerste wordt de rode draad aan de sleper gesoldeerd. De draden die vastgesoldeerd worden kunnen gelijk ingekort worden. Hierna kan het draaistel weer in elkaar gezet worden. De bruine draad, de massadraad, van de decoder wordt vast gesoldeerd aan het messing lipje waar ook de bruine draad in de oude situatie aanvast zat in het midden van het locframe. De decoder wordt met een stukje dubbelzijdig plaktape op het frame geplakt.
	De loc is vanaf de fabriek al voorzien van losse lamphouders met 2 aansluitdraden. Dit betekent dat er geen losse lamphouders hoeven te worden  gekocht. Bij oudere modellen willen de lampen nogal eens vast aan het frame gemonteerd zitten. De grijze draad is voor de frontverlichting aan de voorzijde van de loc. Märklin houdt bij haar modellen de sleperzijde aan als de voorzijde van de loc. Dit wordt ook bij de ombouw van dit model gehanteerd. De grijze draad komt dus aan de de lamphouder aan de zijde van de sleper. De gele draad is voor de frontverlichting aan de andere zijde van de loc. De oranje draad is de -, of wel de massa van de verlichting. Deze draad moet dus vanaf de beide lamphouders naar de decoder geleid worden.
Als alles goed is gegaan blijven er nu nog 2 draden over. Een blauwe en een groene draad. Deze zijn bestemd voor de motor. Tussen de aansluitlipjes op het motorschild en de draden komen de smoorspoelen. Waar ze voor dienen weet ik niet, maar ze moeten er tussen dus doen we dat maar. Voor het solderen van de draad aan de smoorspoelen worden nog de zwarte hulzen die in de verpakking zitten over de draden geschoven. Deze dienen als isolatie tegen ongewild contact met de motor en worden na het solderen over de soldering geschoven. Aan welke zijde de blauwe of de groene draad moet is een gok. Knip deze draden daarom niet te kort af. Bij het testrijden wordt straks duidelijk of de draden goed zitten. Als de loc die kant oprijdt waar ook het lampje van de frontverlichting brand is het goed gedaan. Zoniet dan moeten de draden omgewisseld worden.
	Als laatste worden de koolborstels in de houders geschoven en worden de veerlipjes achter de koolborstels gehaakt, zodat deze goed tegen het anker drukken. Als dit niet het geval is zal de loc geen meter rijden.
Nu kan de loc gaan proefrijden op de baan. Van fabriekswege heeft de decoder nr 78 meegekregen. Dit kan altijd gewijzigd worden, maar om de loc te testen is dit niet nodig. Met de funtie toets op de intellibox wordt de frontseinverlichting ingeschakeld. Als de loc nu gaat rijden in de richting van waar ook de verlichting brand is het ombouwen van de loc geslaagd.
	De kap kan weer op het frame gemonteerd worden en de modelbaan is weer een digitale loc rijker.

Dit artikel heeft ook gestaan in Railmagazine 251.