Terug

Een donorhart voor de 1186.

Jaren geleden, toen Lima nog gewoon Lima was, bracht deze fabrikant een model op de markt van de 1186, een model van een Belgische loc voor de Beneluxtrein. Enkele jaren geleden kocht ik dit model via de veiligsite marktplaats. De loc was onderdeel van een set met 2 rijtuigen en een stuurstandrijtuig. Eveneens via marktplaats werden nog 3 rijtuigen van Lima aangeschaft om een complete stam op de baan te kunnen zetten. Nu rij ik met Märklin en ook nog eens digitaal met de Intellibox dus moesten er, om met deze locomotief te kunnen rijden, een sleper onder geplaatst en een decoder ingebouwd worden. De motor in de loc was de oude lima motor, dus de verwachtingen waren niet hoog gespannen. Nadat de ombouw gereed was werd een proefrit gemaakt. Op de vlakke baan ging het nog wel, al maakte de loc nog meer lawaai dan alle andere locomotieven bij elkaar, maar zodra de loc maar dacht dat er een helling in zicht kwam liet ze het al afweten. Ondanks de grote metalen klomp in de loc was de trekkracht nihil. De loc verdween met de bijbehorende rijtuigen in de vitrine in de hoop er ooit een andere motor in te kunnen bouwen. Inmiddels had Modeltorque een vervangingsmotor voor de Lima motor in de handel gebracht, maar daarmee zou het gewicht, en daarmee de druk op de wielen van de loc niet toenemen. Ik wilde dus wat anders, maar wat. Toen ik een keer in een modelspoorwinkel was viel mijn oog op een speelgoedloc van Roco. De afmetingen leken aardig overeen te komen en ook de prijs was gunstig. Ik besloot de gok te wagen en schafte de loc, een fantasiemodel van een Nederlandse loc met het nummer 1700, aan. Nadat ook deze loc een tijdje in de vitrine had gestaan, ik was een beetje huiverig voor de ingreep, moest het er toch maar van komen.

De 1186 met haar donor.

Voordat aan de ombouw kon beginnen, zijn de maten van de beide locs opgemeten. Met name hart op hart afstand van de assen in de draaistellen en de afstand van de draaistellen zijn van belang. Hier blijkt wel een verschil in te zitten. De draaistellen van de Roco loc staan iets verder uit elkaar en ook de afstand tussen de assen is iets groter dan bij de Lima loc. De radstand scheelt zo’n 5 mm en de asafstand zo’n 2 mm. Ik vind dat acceptabel, omdat het, als de loc op de rails staat vrijwel niet zichtbaar zal zijn, dus de ombouw kan beginnen.

Het frame en de kap

Nadat de beide locomotieven zijn gedemonteerd kan eens goed bekeken worden wat er aan het metalen frame van de Roco loc veranderd moet worden. Om het frame passend in de loc te krijgen moeten de zaag en de vijl er aan te pas komen. Aan de voor en achterzijde van het frame worden de buffers, althans wat daar voor door moet gaan, afgezaagd op de plaats waar het frame omhoog loopt. De onderzijde van het frame moet bij de draaistellen vlak gemaakt worden zodat het metaal dat er onder uitsteekt afgezaagd wordt. Omdat de kap van de Lima loc in de richting van de neuzen taps toeloopt wordt met een vijl deze schuinte aangebracht in het nieuwe frame. Door de kap af en toe te passen weet je, of er genoeg af is gevijld.

Het bewerkte frame van de Roco loc

Onder aan het frame van de Lima loc zit in het midden alleen een grote kast. Deze word van de bodemplaat gezaagd. Van het Roco onderstel worden de metalen uitsteeksels, de vereenvoudigde apparaten, met een zaag en een slijpschijf in de mini boormachine verwijderd zodat het kunststof deel dat van de Lima loc is afgezaagd er omheen past. Alleen de imitatie van de luchtcilinders blijven zitten. De apparatenkast van de Lima loc wordt met secondenlijm onder het metalen frame van de Roco loc gelijmd.

Het in stukken gezaagde frame van de Lima loc.

Van het frame van de Lima loc worden de voor en achterzijde, de delen met de buffers, afgezaagd net achter de laddertjes. Het binnenste deel, met de lamphouder wordt hier weer uitgesneden. De bufferbalk wordt onderaan de kap gelijmd en aan de binnenzijde gelijk gevijld met de rest van de kap. Nu ik toch met de kap bezig was werden met een zwarte watervaste viltstift de raamlijsten van de cabineramen, met uitzondering van de deuren, zwart gemaakt. Het gietstuk met de ramen was bij het demonteren in 3 stukken gebroken. Het middelste deel was toch niet nodig en kon de vuilnisbak in. De andere 2 delen konden nu weer teruggeplaatst worden in de kap.

De raamlijsten zijn met een stift zwart gemaakt.

De front en sluitseinen

Bij het demonteren van de loc waren ook de lichtgeleiders naar de front en sluitseinen gesneuveld. Nu is dat zo heel erg, want nu de loc toch open ligt, is het net zo makkelijk om leds in te bouwen voor de front en sluitseinen. De loc gaat straks in een vaste samenstelling met zijn stam rijtuigen rijden dus hoeven er maar aan één zijde werkende leds ingebouwd te worden. De 2 rode en 3 gele leds worden in de kap in de lamp openingen gelijmd. Het geheel op een printplaatje monteren is natuurlijk beter, maar dan moet er nog meer van het metalen frame afgezaagd worden en dat betekent dat het gewicht van de loc minder wordt. De 3 gele leds worden in serie aan elkaar gesoldeerd door het korte pootje van de ene led aan het lange pootje van de andere led te solderen. Ook de 2 rode leds worden zo met elkaar verbonden. Aan de andere kan van de loc worden ook 2 rode en 3 gele leds in de kap gelijmd, maar hiervan werden de pootjes afgeknipt. Ze hoeven toch niet te branden. 

De bedrading

De Roco loc is van de fabriek uit voorzien van een decoder. Deze zit in een kunststof plaat boven op het metalen frame. De verlichting van de speelgoedloc bestaat uit twee SMD leds die boven op de decoder gemonteerd zitten. Via lichtgeleiders stralen zij hun licht uit naar de voor of achterzijde van de loc. In de nieuwe situatie zijn deze lichtgeleiders niet nodig en in de Lima kap zijn al leds gelijmd. Heel voorzichtig worden met een soldeerbout de SMD leds verwijderd. De bedrading van de leds is vervolgens op de plaats van de SMD leds gesoldeerd. Normaal gesproken moet er tussen de leds en de functie aansluiting van een decoder een weerstand gesoldeerd worden, anders branden de leds 1 keer heel fel en daarna nooit meer, maar omdat deze weerstanden al op de printplaat van de decoder in deze loc zitten kunnen die achterwege gelaten worden. Hoe de draden gesoldeerd moeten worden is even uitproberen. Als de leds niet branden als de loc rijdt, terwijl de verlichting wel is ingeschakeld, zitten de draden verkeerd om gesoldeerd. Om de kap altijd nog los te kunnen halen van het frame wordt er van IC-voetjes een stekker verbinding gemaakt.

Frame en kap met de stekkerverbinding.

De Roco loc die ik had gekocht is een model voor 2-rail en om daar mee op Märklin rails, 3-rail dus, te kunnen rijden moet er nog wat aangepast worden. Een sleper is snel gemonteerd. Onderin het draaistel zit al een gaatje waar de sleper met een schroefje in vast gezet kan worden.

Een 2-rail loc krijgt zijn voeding via de beide spoorstaven. Hiervoor zitten er bij de Roco loc bij ieder draaistel slepers op de wielen die zo de motor van stroom voorzien. Bij het 3-rail systeem komt de spanning van de sleper en zorgen de wielen voor de massa. De bedrading van de wielen kon dus met elkaar verbonden worden. Boven op de printplaat  worden de zwarte draden aan weerzijden bij elkaar gesoldeerd en de draad van de sleper wordt op de plaats van één van de zwarte draden gesoldeerd.

De aangepaste bedrading op de printplaat in de loc.

Draaistellen

Ik wilde graag de zijkanten van de draaistellen van de Lima loc op de draaistellen van de Roco loc monteren. De draaistellen van de Roco loc bestaan uit een overbrenging met tandwielen, 2 assen en een frame. Het frame zit vast met een klik verbinding. De draaistelzijkanten van de Roco loc worden samen met de balk, waar de koppeling aan vast zit, los gesneden van de rest. Ditzelfde wordt ook gedaan bij de draaistellen van de Lima loc en wel dusdanig dat de draaistelzijkanten van de Lima loc  wel op de Roco draaistellen passen. Met secondenlijm worden de delen aan elkaar gelijmd en verstevigd met een stukje kunststof. Na een nachtje uitharden zijn de draaistellen sterk genoeg om weer gemonteerd te worden. Van één van de draaistellen wordt de koppeling afgeknipt omdat de trein altijd in een vaste samenstelling zal gaan rijden, zo kan de zijde waar de koppeling afgeknipt is verfraaid worden met remslangen en een baanruimer.

Het frame van het oude Roco draaistel ligt op de voorgrond.

De afronding

Het ombouwen is zo goed als klaar. De kap kan weer op het frame geplaatst worden, maar om de kap ver genoeg over het frame heen te krijgen moet de kunststof plaat waar de decoder op ligt nog aangepast worden. De ramen van de loc verhinderen dat de kap ver genoeg over het frame kan zakken. Door ter hoogte van de ramen een stukje uit de kunststof plaat te snijden kan de kap nog iets verder zakken. Nu kunden echter de draaistellen niet meer draaien. Dit heeft 2 oorzake. Ten eerste door de trapjes onder de cabine deuren. Deze heb ik daarom maar verwijderd. Het is mooier als ze er op blijven, maar de loc moet wel kunnen rijden. De andere oorzaak is dat de voorzijden van de draaistellen tegen de zijkanten van de bufferbalk komen. Om dit te verhelpen wordt er een klein stukje van de draaistellen afgesneden zodat ze weer vrij kunnen draaien. Bij de originele loc, in de Lima uitvoering dus, stonden de draaistellen iets dichter bij elkaar en konden zodoende toen wel vrij draaien. De afstand tussen de draaistellen bij het Roco frame was iets groter waardoor de draaistellen niet meer vrij kunnen draaien. Met een kleine ingreep, die nauwelijks opvalt is het euvel verholpen.

Aan de voorzijde van de loc, daar waar de koppeling was verwijderd, worden, om de loc verder te verfraaien, nog 2 remslangen gemonteerd. Onder de loc worden baanschuivers gemonteerd die bij de firma Jocadis in België te bestellen zijn. Als laatste worden de pantografen op de loc vervangen door exemplaren van Sommerfeldt

De loc kan nu de baan op. De rijeigenschappen zijn enorm verbeterd. Zonder ook maar één moment te haperen rijdt de loc over de baan. Ook de motor is nauwelijks hoorbaar. De ombouw is dus geslaagd. Het enige minpuntje is dat het metalen frame tussen de draaistellen iets onder de kap vandaan komt, maar storend vind ik het niet. Het weegt in ieder geval niet op tegen de sterk verbeterde rijeigenschappen.